سلامت و سبك زندگي

اگر فكر مي‌كنيد كه بدن شما كاملا در مقابل گرماي شديد تابستان مقاومت است، سخت در اشتباه هستيد. توصيه متخصصان انجمن قلب آمريكا اين است كه براي بيرون رفتن از خانه حتما به ساعت نگاه كنيد. آنان معتقدند كه براي حفظ سلامت سيستم قلبي و عروقي‌تان بايد از بيرون رفتن در ساعت‌هاي اوليه ظهر (از ساعت ۱۲ تا ۱۵) خودداري كنيد، چون خورشيد در قوي‌ترين موقعيت ممكن قرار مي‌گيرد و شديدترين تاثير را به جا مي‌گذارد، و سلامت شما را بيشتر از هميشه در معرض خطر ابتلا به بيماري‌هاي ناشي از گرما قرار مي‌دهد.

در باقي ساعت‌هاي روز هم اگر قصد ورزش كردن داشتيد، در صورت امكان همراه با يكي از دوستانتان اين كار را انجام دهيد، چون امنيت شما در اين شرايط بيشتر مي‌شود. توصيه‌هاي ديگر انجمن قلب آمريكا به شرح زير است: از كفش مناسب استفاده كنيد: تعريق پاها در هواي گرم به بيشترين ميزان خودش مي‌رسد. بنابراين بايد كفشي را انتخاب كنيد كه تهويه مناسبي داشته باشد و جورابي بپوشيد كه عرق را به‌خوبي دفع مي‌كند.

پودر مخصوص پا و انواع ضدتعريق‌ها نيز مي‌توانند به شما در گرما كمك كنند. مايعات بنوشيد: سعي كنيد كه قبل از ورزش كردن، در حين آن و بعد از پايان ورزش، حتما از آب استفاده كنيد. علاوه بر اين، از مصرف نوشيدني‌هاي كافئين‌دار بعد از ورزش كردن خودداري كنيد.

اول مي برابر با ۱۱ ارديبهست هرسال، روز جهاني كار و كارگر نامگذاري شده است. كميته مشترك كارشناسان سازمان جهانى بهداشت (WHO) و سازمان بين‌المللى كار (ILO)، باتوجه به مخاطرات ايمني و سلامت كارگران، هدف و تعريف مشخصي از بهداشت حرفه‌اى ارائه داده‌اند. در اين تعريف آمده است كه بهداشت حرفه‌اى، به معناي علم و هنر تأمين بالاترين حد سلامتى براى كارگران، تطبيق كار با مقتضيات روحى و جسمى كارگران، حفظ سرمايه از طريق ايجاد محيط كار سالم، انتخاب كارگر مناسب براى هر كار، پيشگيرى از حوادث و بيماري‌هاى شغلى و غيرشغلى، آموزش بهداشت شخصى، تشخيص زودرس و درمان بيماري‌ها و توجه به مسائل كارگران و افراد وابسته به آنها است تا هر كارگر بتواند با برخوردارى از حداكثر سلامت و رفاه، فردى مؤثر براى اجتماع باشد. با اين تعريف و مقدمه، در ادامه به بررسي مشكلات كلي پيش روي كارگران و راه‌هاي پيشگيري از آنها مي‌پردازيم.

سر چه كساني در معرض خطر هستند؟ معمولا كارگران ساختماني يا كارگران معدن به دليل احتمال ريزش مصالح ساختماني و معدني، در معرض آسيب‌ديدگي از ناحيه سر هستند. چاره چيست؟ حتما از شروع تا پايان كار، كلاه ايمني بر سر داشته باشيد. حواس‌تان باشد كه بند كلاه ايمني‌تان را هم هميشه ببنديد تا در اثر برخورد احتمالي اجسام خارجي با سر، كلاه از سرتان نيفتد. چشم چه كساني در معرض خطر هستند؟

معمولا افراد شاغل در بخش جوشكاري و برشكاري در معرض آسيب‌هاي چشمي ناشي از نور حاصل از ذوب شدن آهن‌آلات قرار دارند. چاره چيست؟ حتما از ابتدا تا انتهاي كار، از عينك‌هاي شيشه‌ رنگي يا سپرهاي شيشه رنگي كه چشم شما را در برابر اشعه ماوراءبنفش محافظت مي‌كنند، استفاده كنيد. گوش چه كساني در معرض خطر هستند؟ معمولا كارگران شاغل در بخش‌هاي جوشكاري، فرزكاري، برشكاري، ساختماني و راه‌سازي در معرض آلودگي‌هاي صوتي شديد قرار دارند و سلامت شنوايي آنها تحت تاثير كارشان قرار مي‌گيرد. متاسفانه طيف وسيعي از مشكلات شنوايي (از افت شنوايي تا كري دائمي) در كمين اين افراد خواهد بود. چاره چيست؟ حتما از ابتدا تا انتهاي كار از گوشي‌هاي مخصوص ضدصدا (Ear plug) يا گوش‌گير كمك بگيريد. اين گوشي‌ها در ابعاد مختلف، بسته به نوع نياز شما، در بازار موجود هستند.

پوست صورت و مو چه كساني در معرض خطر هستند؟ معمولا كشاورزان، كارگران ساختماني، كارگران راه‌سازي، كارگران شهرداري و تمامي كارگرهايي كه مجبور به صرف كردن وقت طولاني (حدود ۴ ساعت) براي كار زير نور مستقيم آفتاب هستند، در معرض مشكلات پوست و مو مانند آفتاب‌سوختگي، ريزش مو، از دست دادن رنگ طبيعي مو يا حتي در موارد شديدتر، سرطان پوست هستند. چاره چيست؟ حتما از ابتدا تا انتهاي كار، يك كلاه سبك حصيري يا نخي با لبه‌اي حداقل ۷.۵ سانتي‌متري روي سر خود بگذاريد و تا حد امكان، هر ۲ يا ۳ ساعت يكبار از كرم ضدآفتاب استفاده كنيد. پوشيدن لباس و دستكش‌هاي نخي با رنگ روشن هم به اين افراد توصيه مي‌شود. دست چه كساني در معرض خطر هستند؟ كشاورزان، افرادي كه با فرز يا وسايل تيز و بُرنده كار مي‌كنند، جوشكارها، نانواها، نصاب‌هاي تجهيزات ساختماني، كارگران ساختمان و راه‌سازي و نجارها در معرض انواع آسيب‌ها در ناحيه دست قرار دارند. چاره چيست؟ حتما از ابتدا تا انتهاي كار، از دستكش‌هاي چرمي ضدحرارت و مقاوم در برابر وسايل تيز و بُرنده استفاده كنيد.

دستگاه گوارش و تنفس چه كساني در معرض خطر هستند؟ كارگران مشغول به كار در معدن، جوشكارها، كارگران كارخانه‌هاي ذوب آهن و ذوب مس، كارگران مشغول در كارخانه‌هاي سيمان و آزبست و كشاورزاني كه در معرض انواع آفت‌كش‌ها و كودهاي شيميايي هستند، بيشتر از ساير كارگران در خطر ابتلا به انواع بيماري‌هاي تنفسي و گوارشي ناشي از استنشاق گازها و غبارهاي آلوده قرار دارند. چاره چيست؟ حتما از ماسك‌هاي فيلتردار استفاده كنيد. روزي ۵ وعده (هر وعده ۶۰ گرم) ميوه و سبزي تازه بخوريد و روزي ۲ ليوان شير يا ۳ پياله ماست كم چرب را در برنامه روزانه‌ خود بگنجانيد. در منزل‌تان گل و گياه نگه داريد و به محض مرخضي يا تعطيلي، به مكان‌هاي خوش آب و هوا برويد.

اندام تناسلي چه كساني در معرض خطر هستند؟ معمولا كارگران مشغول در فضاهاي گرم و بسته مانند كارخانه‌هاي ذوب آهن و ذوب مس يا حتي آشپزخانه‌هاي بزرگ، در معرض آسيب اسپرم‌ها به دليل حرارت بالايي كه به اندام تناسلي‌شان مي‌رسد، هستند. اين آسيب اسپرم‌ها مي‌تواند باعث تغييراتي در حجم، اندازه و سرعت آنها بشود و قدرت باروري اين كارگران را تحت تاثير قرار بدهد. چاره چيست؟ حتما لباس زير و شلوار گشاد و نخي در محل كار به تن كنيد. به محض رسيدن به منزل، دوش آب خنك بگيريد و لباس زير نخي، رنگ روشن و گشاد بپوشيد. بهتر است تا حد امكان، ساعت كاري‌تان را هم محدود كنيد. كمر چه كساني در معرض خطر هستند؟ كارگران باربَر، نظافت‌چي‌ها و تمام كارگراني كه مانند كارگران ساختماني، مجبور به جابجايي وسايل سنگين هستند، در معرض انواع كمردرد قرار دارند. چاره چيست؟ براي بلند كردن اجسام سنگين، زانوي خود را خم كنيد؛ نه كمرتان را.

براي بلند كردن اجسام سنگين، ۲ يا ۳ نفري اقدام كنيد. هرزمان كه در طول روز براي‌تان ميسر بود، روي تخت يا زمين دراز بكشيد يا ورزش‌هاي كششي انجام دهيد. پا چه كساني در معرض خطر هستند؟ معمولا كشاورزان مشغول در بخش برنج‌كاري يا كارگراني كه در ارتفاع كار مي‌كنند، در معرض آسيب پاها قرار دارند. گروه اول را بيماري‌هايي مانند آرتروز و رماتيسم تهديد مي‌كند و گروه دوم را خطر شكستگي. ابتلا به واريس هم جزو مشكلات رايج در ميان كشاورزان است. چاره چيست؟ بهتر است كه برنج‌كاران از چكمه‌هاي بلند پلاستيكي استفاده كنند و كارگران در ارتفاع هم با پا گذاشتن روي مكان‌هاي كاملا مطمئن و سفت، شانس سقوط خود را كاهش دهند. از جمله راه‌هاي كاهش شانس واريس براي كشاورزان هم استفاده از جوراب‌هاي واريس در كنار تكان دادن پاها هنگام كار كردن است.

كساني كه آكنه را در دوران نوجواني تجربه كرده‌اند، احتمالا مي‌دانند كه مشكلات پوستي فقط به حوزه زيبايي و ظاهري محدود نمي‌شوند، بلكه مي‌توانند بر عزت نفس افراد شديدا تاثير منفي بگذارند. حتي بيماري‌هاي مزمن پوستي،‌ از پسوريازيس گرفته تا اگزما، همگي مي‌توانند تاثير منفي زيادي براي سلامت روان‌شناختي افراد داشته باشند. با اين‌حال و تا چند سال پيش، اين موضوع زياد مورد بحث قرار نمي‌گرفت.

هنوز هم بيماري‌ها و مشكلات پوستي با داغ ننگ براي افراد همراه هستند و معمولا از عدم آگاهي شديدي نشات مي‌گيرند كه بايد به چالش گرفته شود. دكتر سوزانا بارون، متخصص پوست و از اعضاي بيمارستان سنت توماس در لندن، مي‌گويد: «برخي از افراد مبتلا به پسوريازيس هنوز هم ترجيح مي‌دهند كه وارد استخرهاي شنا نشوند، چون مردم هنوز هم فكر مي‌كنند كه بيماري اين افراد مُسري است.

بيماري‌هاي پوستي مي‌توانند تاثير زيادي بر سلامت و نحوه نگرش افراد نسبت به خودشان بگذارند. حتي روابط اجتماعي و شغل اين افراد تحت تاثير بيماري‌شان قرار دارد». امروزه بسياري از افراد مي‌دانند كه استرس و تروماي عاطفي مي‌توانند روي سلامت پوست تاثير بگذارند و بيماري‌هاي پوستي را تشديد كنند. علاوه بر اين، مي‌دانند كه سلامت جسمي و عاطفي ما واقعا تا حد زيادي به همديگر مرتبط هستند. بنابراين، اصلا عجيب نيست كه زندگي كردن با بيماري پوستي مي‌تواند عوارض زيادي براي روان ما داشته باشد. اما فهم بيشتر ما درباره نقش استرس و اختلال اضطرابي در تشديد بيماري‌هاي پوستي، فقط به شكل‌گيري نوعي چرخه معيوب منجر شده است كه هيچ كمكي به درمان ما نمي‌كند. با اين‌حال، حوزه نوظهوري به‌نام سايكودرماتولوژي (psychodermatology) در علم پزشكي، اين مسائل را به رسميت مي‌شناسد و بر اين نكته تاكيد مي‌گذارد كه نياز به حمايت رواني در افراد مبتلا به بيماري‌هاي پوستي معمولا برآورده نمي‌شود.

يكي از راه‌هاي وقت‌گذراني والدين با فرزندان، مشاركت گروهي در فعاليت‌هاي سالم و مفيد است. محققان مي‌گويند كه مشاركت همه اعضاي خانواده در فعاليت‌هاي سالم،‌ تاثير عميق و مثبتي بر سلامت خانواده مي‌گذارد. فعاليت‌هايي مانند دوچرخه‌سواري، بازي‌هاي خارج از خانه و شنا كردن، نه‌تنها خانواده را از نظر سلامت جسماني در وضعيت مطلوب نگه مي‌دارند، بلكه سلامت عاطفي خانواده را هم تضمين مي‌كنند.

پدرها و مادرهايي كه همراه با فرزندان‌شان ورزش مي‌كنند، الگوي مهمي در زندگي كودكان و سلامت آنها هستند و سبك زندگي سالم را به آنان آموزش مي‌دهند. با اين‌حال، ‌خانواده‌هاي ناسالم معمولا در هيچ كاري با همديگر مشاركت نمي‌كنند و هر كدام از اعضاي اين خانواده‌ها فقط به فعاليت‌هاي فردي مانند بازي‌هاي كامپيوتري، تماشاي تلويزيون يا پرسه‌زني در اينترنت مي‌پردازند.

بيشتر بخوانيد: خانواده خود را پويا نگه داريد!

بسياري از خانواده‌ها، يك هدف واحد دارند: جمع كردن اعضاي خانواده در كنار همديگر. با اين‌حال،‌ تلاش براي رسيدن به اين هدف در خانواده‌هاي ناسالم، به مشاجرات خانوادگي، ناراحتي و عدم تمايل به همكاري ختم مي‌شود. اين خانواده‌ها فراموش مي‌كنند كه روابط خانوادگي، با تحمل نظرات متفاوت و افكار متكثّر تقويت مي‌شود، نه با تحميل تصورات يك فرد به ديگران.

دانه چيا :

دانه چيا، يكي از مواد غذايي مهمي است كه همواره مورد ستايش محققان بوده است، اما اين دانه‌ها فقط به كاربردهاي خوراكي محدود نمي‌شوند. درواقع، مي‌توان مولكول‌هاي خاصي را از دانه‌هاي چيا استخراج كرد كه واقعا براي مراقبت از سلامت پوست موثر هستند. البته اثربخشي هر عنصري (از جمله دانه چيا) بستگي دارد به اين‌كه از كدام بخش از ماده غذايي يا گياه استخراج شده است.

اگر از دانه چيا، عصاره يا روغن بگيريد، محصول استخراجي شما سرشار است از اسيدهاي چرب امگا-۳، ۶ و ۹ كه اثربخشي فوق‌العاده‌اي براي بازسازي اپيدرم پوست دارند. با اين‌حال، اگر از دانه چيا، ژل مرطوب استخراج كنيد، نوعي مرطوب‌كننده قوي به دست مي‌آوريد كه فوايد بي‌نظيري دارد.

آووكادو :

آووكادو، سرشار از ويتامين E است كه به محافظت از سلامت پوست در برابر عوامل زيست‌محيطي و آسيب‌هاي اكسيداتيو كمك مي‌كند. به‌علاوه، اسيدهاي چرب ضروري را به پوست مي‌رساند كه در تنظيم عملكرد طبيعي پوست نقش مهمي دارند.

روغن آووكادو از پايداري و دوام بي‌نظيري برخوردار است و درنتيجه به‌راحتي فاسد نمي‌شود. بنابراين، روغن آووكادو با همه پوست‌ها سازگاري دارد و حتي افراد داراي پوست حساس نيز مي‌توانند از فوايد اين محصول بهره‌مند شوند.

دوچرخه سواري براي سلامت قلب و بدن مفيد است .دو مورد از مطالعات اخير نشان مي‌دهند كه استفاده از دوچرخه براي رفتن به محل كار، استراتژي مهمي براي پيشگيري از شكل‌گيري عوامل خطر قلبي-عروقي است كه درنهايت مي‌توانند باعث ابتلا به بيماري‌هاي قلبي شوند. اين مطالعات در دو نشريه وابسته به انجمن قلب آمريكا، با نام‌هاي Circulation و Journal of the American Heart Association منتشر شده‌اند.

محققان معتقدند كه رفت‌و‌آمد فعال، با پياده‌روي كردن يا استفاده از دوچرخه براي رفتن به محل كار يا كارهاي ديگر مثل خريد مواد غذايي، نوعي فعاليت ورزشي محسوب مي‌شود كه مي‌تواند به بخش مهمي از زندگي روزمره تبديل گردد و در سلامت بدن تاثير محمي دارد. محققان در مطالعه منتشرشده در Circulation، ۴۵ هزار نفر از مردم ۵۰ تا ۶۵ ساله دانماركي را بررسي كردند كه همگي به‌طور منظم با دوچرخه به محل كار مي‌رفتند يا از آن براي گذراندن اوقات فراغت استفاده مي‌كردند.

نتايج نهايي بعد از پيگيري ۲۰ ساله اين افراد نشان دادند كه بروز حملات قلبي در ميان آن‌ها ۱۱ تا ۱۸ درصد كاهش پيدا مي‌كند. مطالعه دوم هم نشان مي‌دهد كه استفاده از دوچرخه براي رفت‌وآمد به محل كار،‌ احتمال ابتلا به چاقي را ۱۵ درصد كاهش مي‌دهد و شانس ابتلا به بيماري فشار خون بالا را ۱۳ درصد كم مي‌كند. علاوه بر اين، خطر قرار گرفتن افراد در مرحله پيش‌ديابت را هم ۱۲ درصد پايين‌تر مي‌آورد.

بسياري از افراد ترجيح مي‌دهند كه از لبنيات كم‌چرب به‌جاي انواع پُرچرب استفاده كنند تا اندازه دور كمرشان را در محدوده سالم نگه دارند. با اين‌حال، محققان ژاپني در مطالعه اخيرشان به اين نتيجه رسيده‌اند كه مصرف لبنيات كم‌چرب مي‌تواند براي سلامت روان هم مفيد باشد. گزارشي از اين مطالعه در Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology منتشر شده است. در اين مطالعه، تقريبا هزار نفر از بزرگسالان ژاپني مورد بررسي قرار گرفتند كه در فاصله سني ۱۹ تا ۸۳ سال قرار داشتند و اكثريت اين جمعيت را هم زنان تشكيل مي‌دادند.

علاوه بر بررسي ميزان استفاده از محصولات لبني كم‌چرب و پُرچرب،‌ عوامل ديگري مانند سن، جنسيت، رژيم غذايي، ‌سبك زندگي و وضعيت سلامت عمومي نيز در ارزيابي نهايي در نظر گرفته شدند. يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهند افرادي كه مقادير زيادي از شير و ماست كم‌چرب مصرف مي‌كنند، كمتر از ديگران با احتمال ابتلا به افسردگي مواجه مي‌شوند.

محققان مي‌گويند كه هيچ ارتباطي بين مصرف لبنيات پُرچرب و افسردگي پيدا نكرده‌اند. براساس فرضيه آنان، اين مساله مي‌تواند به اسيدهاي چرب ترانس موجود در شير پُرچرب ارتباط داشته باشد كه با افسردگي مرتبط هستند. البته تاثير اسيدهاي چرب ترانس به‌واسطه اسيدهاي آمينه موجود در شير (تريپتوفان) جبران مي‌شود.

محققان دانشگاه كمبريج در مطالعه اخيرشان به نتايجي دست پيدا كردند كه نقش سيستم ايمني را در سلامت روان انسان‌ها برجسته مي‌كند. اين مطالعه نشان مي‌دهد داروهاي ضدالتهابي كه براي مقابله با بيماري‌هاي خودايمني مورد استفاده قرار مي‌گيرند، مي‌توانند علائم افسردگي را درمان كنند.

گزارشي از اين مطالعه در Molecular Psychiatry منتشر شده است. محققان در اين مطالعه از شيوه فراتحليل (meta-analysis) براي بررسي ۲۰ مورد از آزمايش‌هاي باليني استفاده كردند تا بتوانند اثرات آنتي‌بادي‌هاي مونوكلونال ضد سيتوكين و مهاركننده‌هاي سيتوكين را در بيش از ۵ هزار نفر از افراد مبتلا به بيماري‌هاي خودايمني ارزيابي كنند.

نتايج نهايي نشان دادند كه استفاده از داروهاي ضد سيتوكين به كاهش قابل توجهي در علائم افسردگي منجر مي‌شود. درحالي كه اين نتايج به مطالعات تكميلي نياز دارند، محققان مي‌گويند كه داروهاي ضد سيتوكين مي‌توانند به‌عنوان يكي از گزينه‌هاي درماني براي بيماران مبتلا به افسردگي، خصوصا بيماراني كه نسبت به داروهاي ضدافسردگي رايج واكنش نشان نمي‌دهند، مورد استفاده قرار بگيرند.

پروفسور پيتر جونز، از اعضاي گروه روان‌پزشكي دانشگاه كمبريج و يكي از مسئولان اين مطالعه، مي‌گويد: «ما به آزمايش‌هاي باليني نياز داريم تا اثربخشي اين داروها را در افراد غيرمبتلا به بيماري‌هاي مزمن بررسي كنيم. علاوه بر اين، بعضي از داروهاي موجود مي‌توانند عوارض جانبي بالقوه داشته باشند. بنابراين، اين نكته هم بايد مورد بررسي قرار بگيرد».

درحالي كه خوردن شكلات‌ها و آب‌نبات‌هاي سفت بي‌ضرر به نظر مي‌رسد، اما مصرف اين خوراكي‌ها و تماس مداوم دندان‌ها با تركيبات قندي مي‌تواند به دندان‌ها آسيب برساند. خوراكي‌هاي شيرين و سفت، خطرات مختلفي براي سلامت دندان‌ها دارند،‌ از جمله شكستگي يا ترك‌خوردگي دندان‌ها.

البته مساله فقط به خوراكي‌هاي شيرين محدود نمي‌شود. شايد جالب باشد بدانيد كه مصرف نامناسب برخي از خوراكي‌هاي پرمصرف در ايام عيد مانند ميوه‌هاي خشك يا حتي مركبات هم مي‌تواند باعث آسيب ديدن سلامت دندان‌ها شود. اگر از گروهي از افراد بخواهيم كه فهرستي از خوراكي‌هاي سالم تهيه كنند، بسياري از آنان قطعا ميوه‌هاي خشك‌شده را در صدر اين فهرست قرار مي‌دهند.

با اين‌حال، بسياري از ميوه‌هاي خشك‌شده مانند برخي از انواع شكلات‌ها، در گروه خوراكي‌هاي چسبناك قرار مي‌گيرند. خوراكي‌هاي چسبناك مي‌توانند به سلامت دندان‌ها آسيب برسانند، چون بسيار بيشتر از مواد غذايي ديگر روي دندان‌ها باقي مي‌مانند. بنابراين، بعد از مصرف ميوه‌هاي خشك‌شده، بايد دندان‌هاي‌تان را با كمك آب تميز كنيد، مسواك بزنيد و درنهايت از نخ‌دندان كمك بگيريد. از طرف ديگر، بد نيست اين را هم بدانيد كه تماس مكرر دندان‌ها با ميوه‌هاي اسيدي مي‌تواند به ميناي دندان‌ها آسيب برساند و احتمال پوسيدگي دندان‌ها را در درازمدت افزايش بدهد.

بنابراين، اگرچه استفاده از پرتقال يا آب‌پرتقال واقعا جذابيت دارد و به افزايش سلامت ما كمك مي‌كند، اما هميشه بهترين انتخاب براي سلامت دندان‌ها نيست. انواع مركبات مي‌توانند زخم‌هاي دهاني را هم تحريك كنند. بنابراين، بعد از مصرف اين ميوه‌ها، حتما مقداري آب بنوشيد.

يخ‌ها براي خنك كردن نوشيدني‌ها هستند، نه براي جويدن! شايد شگفت‌زده شويد اگر بشنويد كه به باور بسياري از افراد، جويدن يخ واقعا براي دندان‌ها مفيد است! درواقع، اين افراد استدلال مي‌كنند كه يخ‌ها از آب تهيه شده‌اند و حاوي هيچ ماده قندي يا افزودني ديگري هم نيستند. با اين‌حال،‌ واقعيت دقيقا خلاف چنين تصوراتي را ثابت مي‌كند، چون جويدن چيزهاي سفت و سخت مي‌تواند دندان‌ها را شديدا در معرض آسيب‌پذيري قرار بدهد و به سلامت ميناي دندان آسيب برساند.

بنابراين، اين عادت را حتما كنار بگذاريد و از خود آب لذت ببريد، نه از يخ‌ها. قهوه هميشه براي شما خوب نيست! در حالت طبيعي،‌ قهوه و چاي مي‌توانند انتخاب‌هاي سالمي به‌عنوان نوشيدني باشند. با اين‌حال، بسياري از افراد عادت كرده‌اند كه هميشه از قندها و خوراكي‌هاي شيرين همراه با اين نوشيدني‌ها استفاده كنند و توانايي مقاومت در مقابل قندها را ندارند.

به‌علاوه، يكي از ويژگي‌هاي چاي و قهوه كافئين‌دار، اين است كه مي‌تواند دهان را خشك كند. بنابراين، زياده‌روي در مصرف چاي و قهوه ممكن است كه به دندان‌ها آسيب برساند. براي جلوگيري از اين مشكل، حتما بعد از مصرف اين نوشيدني‌ها مقداري آب بنوشيد و مصرف قندها همراه با آن‌ها را به حداقل برسانيد.