سلامت و سبك زندگي

اگر با ۳ رمز شيردهي به نوزاد خود آشنا باشيد، مي‌توانيد با آرامش و سلامت بيشتري، دوران شيردهي را پشت سر بگذاريد. اين ۳ رمز، به شرح زير هستند: هوشياري: مادر بايد نشانه‌هاي گرسنگي را در نوزاد خودش بشناسد و سريعا آن‌ها را تشخيص بدهد. شيردهي به نوزاد در مواقعي كه گرسنه است، واقعا بايد جدي گرفته شود. اين نوع شيردهي را با اصطلاح «در دسترس» (on demand) مشخص مي‌كنند.

در هفته‌هاي اول پس از زايمان، ممكن است كه در هر ۲۴ ساعت، ۸ تا ۱۲ بار به نوزاد شير بدهيد. نوزادان گرسنه، دست خودشان را به سمت دهان مي‌برند، صداي مكيدن را تقليد مي‌كنند يا دهان خودشان را تكان مي‌دهند، يا حتي سعي مي‌كنند كه خودشان را در آغوش مادر به پستان برسانند. مادر نبايد براي شيردهي به نوزاد تا زمان گريه كردن او منتظر بماند. گريه كردن نوزاد، نشانه گرسنگي شديد و بيش از حد او است. صبوري: مادر بايد كاملا صبورانه با نوزاد برخورد كند. بنابراين، هر بار كه نوزاد به تغذيه نياز داشته باشد، او بايد همكاري كند و مانعي نتراشد. در ضمن، مادر نبايد در روند شيردهي به نوزاد عجله كند يا او را آزار بدهد. نوزدان معمولا بين ۱۰ تا ۲۰ دقيقه از هر سينه مادر تغذيه مي‌كنند و سلامت بدن نوزاد با شير مادر تامين مي شود.

آرامش: آرامش و راحتي، كليد اصلي براي شيردهي به نوزاد است. مادر بايد درحين شيردهي كاملا ريكلس ,باشد و در حالت كاملا راحتي قرار بگيرد. در اين صورت است كه شير مادر راحت‌تر به جريان مي‌افتد و در دسترس نوزاد قرار مي‌گيرد. بنابراين، قبل از شروع روند شيردهي، ‌حتما از چند بالش براي حفظ سلامت و راحتي بازوها،‌ سر، گردن و پاها استفاده كنيد. آيا شيردهي به نوزاد، ملاحظات پزشكي خاصي هم دارد؟ در چند حالت خاص، شيردهي مي‌تواند به نوزاد آسيب برساند. تحت شرايط زير، مادر هرگز نبايد به نوزاد شير بدهد: مبتلا بودن مادر به HIV: شيردهي به نوزاد تحت اين شرايط، مي‌تواند ويروس HIV را به نوزاد انتقال بدهد. مبتلا بودن مادر به توبركلوزيس فعال و درمان‌نشده. قرار داشتن در مرحله شيمي‌درماني براي مقابله با سرطان . استفاده مادر از مواد مخدر. مبتلا بودن نوزاد به نوعي بيماري نادر به‌نام گالاكتوسمي و عدم تحمل قند طبيعي (گلوكز) موجود در شير. استفاده مادر از داروهاي تجويزي خاص مانند بعضي از داروهاي مختص بيماري ميگرن ، بيماري پاركينسون يا آرتريت .

اگر از داروهاي تجويزي استفاده مي‌كنيد، حتما قبل از شيردهي به نوزاد با پزشك خودتان مشورت كنيد. پزشك مي‌تواند به شما كمك كند تا عقلاني و آگاهانه تصميم بگيريد. مبتلا شدن مادر به سرماخوردگي يا آنفلوانزا نيز معمولا نبايد مانعي براي شيردهي باشد. شير مادر، اين بيماري‌ها را به نوزاد انتقال نمي‌دهد و حتي مي‌تواند آنتي‌بادي‌هاي مناسب را براي مقابله با بيماري در اختيار نوزاد قرار بدهد.

بعضي از متخصصان معتقدند كه استفاده از تنباكو، فشار روي اسفنكتر تحتاني مري را تحت تاثير خودش قرار مي‌دهد و سلامت مري را به خطر مي اندازد، اما مساله فقط به اين مشكل ختم نمي‌شود. متاسفانه، تاثير منفي تنباكو روي بزاق مي‌تواند سوزش سر معده را تشديد كند. تنباكو، تعادل آب بدن را از بين مي‌برد و همين اتفاق باعث كم شدن ميزان بزاق در دهان مي‌شود.

اگر سطح بزاق در دهان كم باشد، اسيد معده به‌ درستي كنترل نمي‌شود و مقداري از آن مي‌تواند دوباره به سمت گلو برگردد. مساله ديگري كه سوزش سر معده را تشديد مي‌كند، عادت جويدن آدامس است. اگر از طرفداران آدامس نعناعي هستيد، بهتر است كه استفاده از اين نوع آدامس‌ها را متوقف كنيد.

نعناع مثل كافئين، عضله اسفنكتر را شُل مي‌كند و باعث مي‌شود كه اسيد معده به سمت گلو برگردد. بنابراين، براي جلوگيري از اين مشكل، از انواع نوشيدني‌ها يا خوراكي‌هاي حاوي عصاره نعناع، مثل چاي و آب‌نبات و دسر، استفاده نكنيد.

داشتن دفترچه يادداشت سلامت و تغذيه‌اي به شما كمك مي‌كند تا محرك‌هاي مختلف را به‌خوبي شناسايي كنيد. افرادي كه مستعد ابتلا به سوزش سر معده هستند، بايد از غذا خوردن در ساعات پاياني شب پرهيز كنند. بسياري از متخصصان به بيماران مبتلا به ريفلاكس اسيد توصيه مي‌كنند كه حداقل دو ساعت پيش از خواب هيچ غذايي نخورند. به‌محض اين‌كه روي تخت‌خواب دراز مي‌كشيد، جاذبه شرايط معده شما را بدتر مي‌كند. درواقع، قرار گرفتن در حالت خوابيده، امكان برگشتن اسيد معده به مري را خيلي راحت‌تر مي‌سازد.

«نهاد خانواده و مسوليت اجتماعي»، يكي از عناوين منتخب براي هفته سلامت امسال است. به طور كلي، پويايي خانواده، معناي متفاوتي براي هر خانواده دارد. مفهوم خانواده سالم براي بعضي از خانواده‌ها براساس شاخص‌هايي مانند مراقبت از يكديگر و ميزان حمايت اعضاي خانواده از همديگر تعريف مي‌شود. با اين‌حال، خانواده‌هايي سالم هستند كه با توجه به همه جنبه‌هاي فردي و جمعي، انتخاب‌هاي درستي در زندگي و سلامت خانواده انجام مي‌دهند.

خانواده‌هاي ناسالم نيز معمولا انتخاب‌هاي نادرستي دارند و ساختار خانواده را تقويت نمي‌كنند. هر گروهي (حتي خانواده) به رهبر يا مدير نياز دارد. والدين دقيقا همين نقش را در خانواده بر عهده مي‌گيرند. پدرها و مادرها در خانواده‌هاي سالم، حتما زمان مشخصي از برنامه خودشان را به وقت‌گذراني همراه با فرزندان‌شان اختصاص مي‌دهند و آن‌ها را به شركت در فعاليت‌هاي فوق برنامه (مثل ورزش) و سلامت تشويق مي‌كنند. اين پدرها و مادرها، از فرزندان‌شان مي‌خواهند كه درباره احساسات خودشان صحبت كنند و فضاي لازم براي اين گفت‌وگو را هم فراهم مي‌آورند. والدين در خانواده‌هاي سالم، از عزت نفس مطلوبي برخوردار هستند و ارزش قائل شدن براي خويشتن را به فرزندان‌شان ياد مي‌دهند.

با اين‌حال، والدين در خانواده‌هاي ناسالم معمولا با ازخودبيزاري مواجه هستند و رفتارشان نسبت به خود و فرزندان بر مبناي نكوهش و سرزنش پيش مي‌رود. معمولا رابطه غيرمحترمانه‌اي بين اين دسته از پدرها و مادرها با خودشان و با فرزندان‌شان وجود دارد. علاوه بر اين‌ها، روابط اعضاي خانواده در خانواده‌هاي ناسالم طوري شكل گرفته است كه در موقعيت‌هاي سخت به همديگر كمك نمي‌كنند. از اين رو توصيه مي‌شود كه اگر براي داشتن خانواده‌اي سالم و پويا با مشكلاتي مواجه هستيد، حتما به صورت خانوادگي به مشاور مراجعه كنيد تا بتوانيد با شناسايي مشكلات خانواده‌تان، به خوبي از پس آنها بربياييد.

محققان موسسه تحقيقاتي Houston Methodist در مطالعه اخيرشان به نتايج تازه‌اي درباره يكي از داروهاي سوزش سر معده دست پيدا كردند. براساس گزارشي كه در Circulation Research منتشر شده است، يكي از داروهاي بدون نسخه به‌نام نكسيوم كه براي درمان سوزش سر معده مصرف مي‌شود، مي‌تواند فرآيند پيري سلول‌هاي رگ‌هاي خوني را سريع‌تر كند و سلامت قلبي افراد را به خطر بياندازد.

محققان مي‌گويند كه پيري سريع‌تر سلول‌هاي عروق خوني با قرار گرفتن در معرض اسيد نكسيوم، مي‌تواند مانع از عملكرد درست اين سلول‌ها براي پيشگيري از بروز حمله قلبي و سكته مغزي شود. اين مطالعه آزمايشگاهي مي‌تواند توضيح دهد كه چرا مطالعات ديگر نشان داده‌اند كه خطر ابتلا به بيماري قلبي در ميان كساني كه از مهاركننده‌هاي پمپ پروتون (PPIs) استفاده مي‌كنند، افزايش پيدا مي‌كند و سلامت قلبي افراد را به خطر ميافتد.

آسترازنكا، شركت سازنده داروي نكسيوم، با صدور يك بيانيه به نتايج حاصل از اين مطالعه واكنش نشان داد و اظهار كرد كه حفظ ايمني بيماران در اولويت‌هاي اين شركت قرار دارد و اگر اين داروها براساس توصيه‌هاي روي برچسب محصولات مصرف شوند، مشكلي ايجاد نمي‌كنند و موثر هستند. علي‌رغم اين اظهارات، مسئولان اين مطالعه مي‌گويند كه بسياري از افراد از مهاركننده‌هاي پمپ پروتون (PPIs) براساس دستورالعمل‌هاي سازمان غذا و دارو استفاده نمي‌كنند و حتي اين داروها در درازمدت نيز استفاده مي‌شوند.

الگوهاي غذايي مختلفي كه براساس باورهاي نادرست تغذيه‌اي شكل مي‌گيرند، مي‌توانند تاثيري منفي و مخرب بر سلامت جسماني افراد برجاي بگذارند. حذف چربي‌ها از برنامه غذايي و مصرف بيش از حد انرژي‌زاها، از جمله همين الگوهاي غذايي نادرست هستند كه در ادامه، بيشتر به بررسي آنها مي‌پردازيم.

۱. رژيم غذايي كم‌چرب براي من مفيد است!

در طول دهه‌هاي گذشته، چربي‌ها به‌عنوان يكي از بدنام‌ترين مواد غذايي مشهور شدند و كار تا جايي پيشرفت كرد كه مردم فكر كردند چربي‌ها مطلقا براي سلامت مضر هستند. با توجه به اين روند، بسياري از مردم جهان پذيرفتند كه اولين گام براي تقويت سلامتي و كاهش وزن، انتخاب مواد غذايي كم‌چرب است. با اين‌حال، متخصصان تغذيه تاكيد مي‌كنند كه موضوع چربي‌ها پيچيده‌تر از تصورات اوليه است، چون چربي‌ها به سه گروه اساسي تقسيم مي‌شوند: چربي‌هاي ضروري (مثل امگا-۳)، چربي‌هاي اشباع و چربي‌هاي هيدروژنه (يا ترانس). دو گروه اول براي بدن حياتي هستند، چون عملكردهاي ضروري مغز، ترشح هورمون‌ها و فعاليت قلب به اين چربي‌ها نياز دارند.

حتي برخلاف بدنامي چربي‌هاي اشباع، بعضي از اين چربي‌ها براي سلامت و بقاي انسان‌ها ضروري به‌شمار مي‌روند، چون بدن انسان بدون چربي‌هاي اشباع نمي‌تواند هورمون‌هاي جنسي را توليد كند. مطالعات اخير نشان داده‌اند كه خوردن گوشت قرمز اورگانيك مي‌تواند ميزان چربي‌هاي ضروري و مفيد براي قلب را در بدن افزايش بدهد. البته ترديدي نيست كه چربي‌هاي ترانس كاملا بايد با احتياط مصرف شوند. غذاهايي مانند غذاهاي سرخ‌كردني و مواد غذايي فرآوري‌شده حاوي ميزان زيادي از چربي‌هاي ترانس هستند. اين چربي‌ها مصنوعي مي‌توانند شرايط لازم براي رسوب چربي‌ها در رگ‌هاي خوني را فراهم كنند و درنهايت به بيماري‌هاي قلبي-عروقي منجر شوند.

۲. بعد از ورزش بايد از محصولاتي مثل شكلات‌بارها يا مواد غذايي انرژي‌زا استفاده كنم!

تنها اگر شما ورزشكار فوق حرفه‌اي باشيد، تمرين‌هاي ورزشي طولاني و شديد انجام بدهيد يا بدن‌سازي كار كنيد، آن‌وقت مي‌توانيد در بعضي از موارد سراغ محصولاتي مثل شكلات‌بارها و مواد غذايي انرژي‌زا برويد. در غير اين صورت، دريافت پروتئين از طريق وعده‌هاي غذايي اصلي براي تامين انرژي و سلامت مورد نياز بدن شما كافي است و به كالري بيشتر نياز نداريد.

يكي از وظايف اصلي پروتئين‌ها، ‌رشد و ترميم سلول‌ها است و به همين دليل پروتئين‌ها مي‌توانند به تقويت عضله‌ها كمك كنند. البته همه پروتئين‌ها با هم برابر نيستند و اگر قصد داريد كه توده عضلاني را افزايش بدهيد، بايد از مواد غذايي پروتئيني خاصي استفاده كنيد كه حاوي اسيدهاي آمينه باشند. حتي اين اسيدهاي آمينه هم در گوشت‌هاي قرمز، ماهي، تخم‌مرغ و سويا وجود دارند. بنابراين، در نظر گرفتن وعده‌هاي غذايي كامل و مناسب، هم به تقويت عضله‌ها كمك مي‌كند و هم خستگي بعد از ورزش را برطرف مي‌سازد.

وقتي كه دماي هوا در روزهاي خيلي سرد سال به زير صفر مي‌رسد، چه چيزي بهتر از يك ليوان شكلات داغ مي‌تواند ما را گرم كند و سرحال بياورد؟ مبتلايان به بيماري‌هاي قلبي هم مي‌توانند از اين نوشيدني داغ لذت ببرند، به اين شرط كه شكلات داغ را در خانه آماده كنند و نكات لازم را در روند آماده‌سازي رعايت كنند.

براي تهيه شكلات داغ مناسب براي بيماران قلبي، قبل از هر چيزي بايد از شيرهاي گياهي مانند شير بادام و شير سويا استفاده كنيد. ميزان چربي‌هاي اشباع در اين نوع از شيرها بسيار كم است و سلامت بيماران قلبي را به خطر نمي‌اندازد. علاوه بر اين، بيماراني كه مبتلا به كلسترول خون بالا نيز هستند و به‌دنبال جايگزيني براي محصولات لبني مي‌گردند، مي‌توانند از اين شيرهاي گياهي استفاده كنند.

البته استفاده از شير گاو بدون چربي يا يك درصد چربي هم مشكلي ايجاد نمي‌كند. اضافه كردن شكلات تلخ به شير گياهي، فوايد مختلفي براي سلامت دارد. شكلات تلخ حاوي بيوفلاونوئيدهاي زيادي است كه به كاهش فشار خون كمك مي‌كنند.

فرقي نمي‌كند پروستات‌تان در چه وضعيتي است، به گفته محققان، اولين كاري كه بايد براي سلامت يا بهبود آن انجام دهيد، كنترل استرس است. بايد سعي كنيد تكنيك‌هاي مديريت استرس را بياموزيد. به ويژه اگر دچار مشكلات مربوط به پروستات هستيد، اولين چيزي كه بايد به دنبال رفع آن باشيد استرس و اضطراب است.

دانشمندان مركز پزشكي فورست باپتيس، دريافتند كه استرس، به رشد سلول‌هاي سرطاني پروستات سرعت مي‌بخشد و اگر تحت درمان سرطان پروستات باشيد، استرس مي‌تواند اثربخشي داروها را كاهش دهد. در يك تحقيق آزمايشگاهي، محققان دريافتند كه استرس مزمن، باعث افزايش سايز تومور پروستات و ايجاد اختلال در فوايد درماني داروها و سلامت افراد مي‌شود.

متأسفانه، زماني كه به شخص گفته مي‌شود سرطان پروستات دارد، او دچار استرس و اضطراب مضاعفي مي‌شود كه مي‌تواند شرايط سرطان را بدتر كند. محقق پروژه، جرج كوليك معتقد است كه هنوز اول راه هستيم و راه زيادي در كشف رابطه بين استرس و سرطان داريم.

استرس از جنبه‌هاي بسياري بر پيشرفت سرطان تأثير مي‌گذارد از سلول‌هاي سرطاني گرفته تا محيط اطراف تومور و كليه اندام‌هاي مربوطه. او اميدوار است كه داروهاي ضد اضطراب، بتوانند روند رشد سلول‌هاي سرطاني را كاهش دهند.

يكي از مطالعات اخير نشان مي‌دهد كه احتمال بروز حمله قلبي، نارسايي قلبي يا سكته مغزي در مردان سالمندي كه از نظر سلامت جنسي فعال هستند، بيشتر است. گزارشي از اين مطالعه در Journal of Health and Social Behavior منتشر شده است.

محققان مي‌گويند كه حتي خطر مواجهه با حوادث قلبي-عروقي خطرناك در مردان سالمندي كه از رابطه زناشويي مكرر لذت مي‌برند، بيشتر از ديگران است. نكته جالب‌تر اين‌كه به نظر مي‌رسد زندگي جنسي فعال، هيچ ارتباطي با سلامت قلب در زنان سالمند ندارد.

محققان دانشگاه ميشيگان در اين مطالعه، اطلاعات مربوط به بيش از ۲ هزار و ۲۰۰ نفر از سالمنداني را بررسي كردند كه در پروژه U.S. National Social Life، Health and Aging مشاركت كرده بودند. همه اين سالمندان در رده سني ۵۷ تا ۸۵ سال قرار مي‌گرفتند. نتايج نهايي نشان دادند كه خطر بروز حمله قلبي، نارسايي قلبي يا سكته مغزي در مردان سالمندي كه يك بار در هفته يا بيشتر به رابطه زناشويي مي‌پردازند، ‌بيشتر از مردان سالمندي است كه فعاليت جنسي ندارند.

حتي مشخص شد كه خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي در مردان سالمندي كه از رابطه زناشويي لذت مي‌برند، بيشتر از ديگران است. با اين‌حال دكتر گِرِگ فونارو، استاد قلب و عروق در دانشگاه كاليفرنيا، معتقد است كه بايد با احتياط درباره يافته‌هاي اين مطالعه صحبت كنيم. اين متخصص تاكيد مي‌كند كه يافته‌هاي اين مطالعه به تحقيقات تكميلي براي سنجش اعتبار نياز دارند و قبل از اين‌كه مورد پذيرش قرار بگيرند، بايد دوباره تكرار شوند.

محققان نيوزلندي مي‌گويند كه استرس مداوم در افراد مبتلا به بيماري‌هاي قلبي مي‌تواند مرگ آنان را سريع‌تر كند. به‌گفته آنان، پزشكان بايد همه بيماران قلبي را در معاينات قلبي دوره‌اي از نظر سلامت روان هم مورد ارزيابي قرار بدهند. گزارشي از اين مطالعه در Heart منتشر شده است.

محققان در اين مطالعه و سلامت روان دريافته‌اند كه افراد مبتلا به آشفتگي‌هاي رواني مداوم، مانند افسردگي و اختلال اضطرابي، ۴ برابر بيشتر از افراد بدون استرس با احتمال مرگ بر اثر بيماري‌هاي قلبي و تقريبا ۳ برابر بيشتر هم با خطر مرگ بر اثر بيماري‌هاي ديگر مواجه هستند.

دكتر استوارت (از اعضاي دانشگاه اوكلند و مسئول اين مطالعه) مي‌گويد: «نتايج ما حتي بعد از در نظر گرفتن تاثير عوامل خطر ديگر، ‌باز هم پابرجا ماندند. بنابراين، تجمع هرچه بيشتر استرس‌ها و تنش‌هاي روان‌شناختي، خطر مرگ را در افراد مبتلا به بيماري‌هاي قلبي افزايش مي‌دهد. البته عوامل موثر ديگري هم مي‌توانند در اين وضعيت دخيل باشند، ‌مانند طلاق، مرگ عزيزان، استرس مالي يا فشارهاي شغلي. با اين‌حال، علت اصلي هرچه باشد، جدي گرفتن اقدامات لازم در راستاي استرس‌زدايي از زندگي مي‌تواند طول عُمر اين بيماران را افزايش بدهد».

محققان معتقدند اقداماتي كه تنش‌هاي رواني را در درازمدت كاهش مي‌دهند، به‌طور بالقوه براي افرادي كه در معرض خطر قرار دارند، مناسب هستند. البته هيچ راه حل ساده و مشخصي براي مقابله با استرس وجود ندارد، چون از بين بردن استرس بيشتر از هر چيزي به ويژگي‌ها و شرايط هر فرد بستگي دارد.

«تحرك بدني، تفريحات سالم و فعاليت گروهي»، يكي از عنوان‌هاي هفته سلامت در سال جاري است. بازي‌هاي ورزشي مي‌توانند از چند جنبه مهم در زندگي كودكان و سلامت آنها نقش مهمي داشته باشند: كمك به تكامل استخواني سالم، تقويت دستگاه قلبي-عروقي و شكل‌گيري ريه‌هاي قوي. كودكاني كه ورزش را به‌صورت حرفه‌اي دنبال مي‌كنند، از دو فايده مهم ديگر نيز بهره‌مند مي‌شوند: تقويت مهارت‌هاي حركتي و مهارت‌هاي شناختي.

پرداختن به فعاليت‌هاي فيزيكي در دوران كودكي، احتمال جدي گرفتن بازي‌هاي ورزشي را نيز در دوران بزرگسالي افزايش مي‌دهد و حتي سلامت بدن و طول عُمر افراد را بيشتر مي‌كند. زنان با جدي گرفتن بازي‌هاي ورزشي مي‌توانند از مشكلات رايجي مانند پوكي استخوان و شكستگي‌هاي استخواني جلوگيري كنند.

بازي‌هاي ورزشي براي شهروندان مُسن‌تر و سالمند نيز فايده‌هاي انكارناپذير و مهمي دارند: حفظ تحرك بدن، كمك به حفظ استقلال و معاشرت با ديگر افراد جامعه. بازي‌هاي ورزشي مي‌توانند در دستيابي به تناسب اندام و سلامت نيز به همه افراد جامعه كمك كنند. كاهش وزن، تقويت قواي عضلاني و كاهش ميزان چربي‌هاي بدن، سه هدف مهم و بزرگ هستند كه با پرداختن به بازي‌هاي ورزشي به دست مي‌آيند.

كودكاني كه بازي‌هاي ورزشي انجام مي‌دهند، معمولا كمتر با مشكل چاقي در دوران كودكي مواجه مي‌شوند. فعاليت‌هاي بدني به‌طور كلي با تنظيم هورمون‌ها و تقويت سيستم ايمني بدن نيز مرتبط هستند.