سلامت و سبك زندگي

امروزه همه مي‌دانيم كه اسيدهاي چرب امگا-۳ براي حفظ سلامتي و تندرستي ما اهميت ويژه‌اي دارند، اما هنوز هم بعضي از افراد دچار كمبود امگا-۳ هستند و مشكلات مختلفي را به خاطر همين مساله تجربه مي‌كنند. البته لازم نيست نگران شويد

چون كمبود امگا-۳ در اكثر موارد، با ايجاد تغييرات ساده در سبك زندگي و رژيم غذايي قابل درمان است. آشنايي با نشانه‌هاي اين كمبود به شما كمك مي‌كند تا زودتر متوجه مشكل شويد و براي رفع آن اقدام كنيد. خشكي پوست يكي از رازهاي داشتن پوست جوان و زيبا، همين امگا-۳ است كه به‌طور طبيعي در ساختار ديواره سلولي وجود دارد. با اين‌حال، هرچه ميزان امگا-۳ در بدن كمتر از حد طبيعي شود، پوست هم خشك‌تر خواهد شد. امگا-۳ در جذب مواد مغذي به پوست كمك مي‌كند و مواد زائد و مضر را از پوست بيرون مي‌كشد. درنتيجه، سبك زندگي درست و تامين امگا-۳ مورد نياز بدن، سلامت و درخشندگي را به پوست برمي‌گرداند.

موهاي بي‌روح و مرده همان‌طور كه امگا-۳ در سلول‌هاي پوست وجود دارد، در فوليكول‌هاي مو هم يافت مي‌شود. درواقع بايد گفت كه امگا-۳، يكي از مواد مغذي مهم براي حفظ درخشش و شادابي موها است. اسيدهاي چرب امگا-۳، موها را به‌خوبي تغذيه مي‌كنند، ضخامت موها را افزايش مي‌دهند و التهاب پوست سر را هم كم مي‌كنند. برطرف نشدن اين مشكلات مي‌تواند به ريزش مو منجر شود. ناخن‌هاي شكننده ناخن‌هايي كه بيش از حد نرم هستند، پوسته مي‌دهند يا به‌راحتي مي‌شكنند، نشان‌دهنده اين هستند كه مشكلي در بدن وجود دارد.

يكي از اين مشكلات احتمالي، كمبود امگا-۳ است. مطالعات بسياري نشان داده‌اند كه منابع حيواني امگا-۳ (مانند روغن ماهي) بسيار راحت‌تر از منابع گياهي آن توسط بدن انسان جذب مي‌شوند. بنابراين، بهترين كار اين است كه روغن ماهي را به رژيم غذايي خودتان اضافه كنيد. بي‌خوابي محققان دانشگاه آكسفورد در يكي از مطالعات اخيرشان به اين نتيجه رسيده‌اند كه هرچه سطح امگا-۳ در بدن افراد بالاتر باشد، كيفيت خواب هم افزايش پيدا مي‌كند. با اين‌حال، متخصصان همواره به مردم توصيه مي‌كنند كه مكمل‌هاي امگا-۳ را صبح‌ها مصرف كنند، نه شب‌ها. دليلش هم اين است كه مصرف مكمل امگا-۳ در ساعات نزديك به خواب شبانه مي‌تواند شما را بيدار نگه دارد.

تمركز ضعيف اگر به اندازه كافي روغن ماهي نخوريد يا مكمل امگا-۳ مصرف نكنيد،‌ شانس به‌وجود آمدن اختلال در تمركزتان افزايش پيدا مي‌كند. بسياري از افراد، فقط با رساندن دوز روزانه امگا-۳ به بدن، وضعيت تمركز خودشان را به‌طور قابل توجهي تقويت مي‌كنند. به همين دليل، متخصصان توصيه مي‌كنند كه مكمل‌هاي امگا-۳ مرغوب (ترجيحا به‌صورت تركيبي با ويتامين‌هاي B) را مصرف كنيد. خستگي خستگي مداوم مي‌تواند علت‌هاي زيادي داشته باشد، اما شكي نيست كه كمبود امگا-۳ مي‌تواند يكي از همين علت‌ها باشد. براساس گزارش دانشگاه مريلند،‌ خستگي به‌عنوان يكي از علامت‌هاي شايع كمبود امگا-۳ شناخته مي‌شود و درنتيجه اضافه كردن اين اسيدهاي چرب به رژيم غذايي مي‌تواند سطح انرژي را در افرادي كه با مشكل خستگي مداوم روبه‌رو هستند، افزايش بدهد.

درد مفصلي اسيدهاي چرب امگا-۳ كه از روغن ماهي گرفته مي‌شوند، خاصيت ضدالتهابي قدرتمندي دارند. به همين دليل، مصرف امگا-۳ براي افراد مبتلا به مشكلات مفصلي از اهميت خاصي برخوردار است. دريافت امگا-۳ به‌اندازه كافي مي‌تواند روند فرسايش بافت‌ها و مفصل‌هاي بدن را متوقف كند.

همه ما با افراد مبتلا به سندرم وسواس كنترل اوضاع (Control Freak Syndrome) آشنايي داريم،كه در سلامت روانشان اختلال وجود دارد اما نام اين سندرم را كمتر شنيده‌ايم. حتي شايد خود شما هم يكي از همين افراد باشيد! طبق تعريف اين اصطلاح، فرد مبتلا به سندرم وسواس كنترل اوضاع، فردي است كه احساس مي‌كند بايد همه موقعيت‌ها را به سمت هدف خاصي هدايت كند و طوري در جزئيات هر كاري دخالت كند كه درنهايت نتيجه كار براساس نيازهاي خودش شكل بگيرد. براساس گزارش Psychology Today، اين افراد «به در كنترل داشتن همه چيز نياز دارند، چون در غير اين صورت مي‌ترسند كه همه چيز از كنترل‌شان خارج شود و حتي زندگي‌شان از بين برود». دوباره به ظرف‌هاي غذا بعد از ديگران رسيدگي مي‌كنيد اين افراد حتي ترجيح مي‌دهند كه بعد از چيده شدن ظرف‌هاي غذا در ماشين ظرف‌شويي توسط همسرشان، خودشان ظرف‌ها را دوباره در جاي مناسب قرار بدهند، چون بي‌نظمي واقعا وجودشان را آشفته مي‌كند.

وسواس به تعيين جاي مشخص براي اشيا، يكي از صفاتي است كه در افراد مبتلا به اختلال وسواس اجباري (OCD) هم مشاهده مي‌شود. با اين‌حال، افرادي كه اين ويژگي را دارند، لزوما به OCD مبتلا نيستند. فراتر از توانايي واقعي‌تان، مسئوليت مي‌پذيريد آيا در مواقعي كه ديگران به كمك نياز دارند، شما سريعا داوطلب مي‌شويد؟ اين داوطلب شدن شما دقيقا به كدام دليل است؟ تمايل ذاتي به انجام دادن اعمال خير يا اين‌كه فكر مي‌كنيد فقط شما مي‌توانيد اوضاع را كنترل كنيد؟ درواقع، افراد مبتلا به سندرم وسواس كنترل اوضاع، مسئوليت‌هاي متعدد را فقط ‌براساس يك قاعده مهم مي‌پذيرند: من تنها فردي هستم كه مي‌تواند كارها را به‌درستي انجام بدهد. وسواس پاكيزگي و نظم داريد آيا اتاق خواب شما طوري چيده شده است كه انگار براي عكس‌برداري آماده‌اش كرده‌ايد؟! وسواس كنترل اوضاع و وسواس پاكيزگي و نظم، معمولا در كنار هم قرار مي‌گيرند. درواقع،‌ هر دوي اين وسواس‌ها،‌ فرد را به كنترل محيط افرادش مجبور مي‌كنند.

البته گروهي از محققان در سال ۲۰۱۰ ميلادي اعلام كردند كه اين نوع از رفتارها مي‌توانند به‌عنوان يكي از تاكتيك‌هاي بقاي بشر در نظر گرفته شوند. كمال‌گرا هستيد فرد مبتلا به وسواس كمال‌گرايي، خودش و ديگران را مجبور مي‌كند به اين‌كه همواره استانداردهاي مشخصي را رعايت كنند، درحالي كه رعايت اين استانداردها واقعا كار دشواري است. طبق گزارش American Psychological Association، كمال‌گرايي، اختلال اضطرابي و افسردگي، همگي در كنار هم عمل مي‌كنند، ‌ولي همه افراد كمال‌گرا لزوما به اختلال اضطرابي يا افسردگي مبتلا نيستند. افراد كمال‌گرا هم به دو نوع اصلي تقسيم مي‌شوند: سازگار و ناسازگار. كمال‌گرايان ناسازگار، بسيار بيشتر از عدم رعايت استانداردهاي خودشان آزرده مي‌شوند. به مديريت ذره‌بيني اعتقاد داريد مديريت ذره‌بيني (micromanagement)، يكي از راه‌هاي ديگر براي كنترل اوضاع و نتايج امور است.

افرادي كه براساس مديريت ذره‌بيني زندگي مي‌كنند، زمان زيادي را براي مسئوليت‌هاي خودشان صرف مي‌كنند و به ديگران اجازه نمي‌دهند كه نقشي در انجام امور مربوط به خودشان داشته باشند. اتفاقات غيرقابل پيش‌بيني، شما را نابود مي‌كنند افراد مبتلا به سندرم وسواس كنترل اوضاع، همه چيز را براساس برنامه درك مي‌كنند و البته همه احتمالات را هم براي موقعيت‌هاي مختلف در نظر مي‌گيرند. با اين‌حال، اگر اتفاق خارج از برنامه‌اي براي آنان پيش بيايد، تمام وجودشان به هم مي‌ريزد. اين درحالي است كه متخصصان حوزه سلامت روان همواره هشدار داده‌اند كه برنامه‌ريزي بيش از حد اساسا براي زندگي مضر است. ديگران را مورد قضاوت قرار مي‌دهيد از آن‌جايي كه افراد مبتلا به سندرم وسواس كنترل اوضاع فكر مي‌كنند كه فقط خودشان همه كارها را به‌درستي انجام مي‌دهند، در درك رفتارهاي متفاوت ديگران با مشكل مواجه مي‌شوند.

درواقع، آنان به‌جاي درك همدلانه درباره زندگي ديگران، اصرار دارند كه همه را به استانداردهاي خودشان نزديك كنند و در صورت مواجهه با عدم تطابق، ديگران را شديدا مورد قضاوت قرار مي‌دهند. متاسفانه، والديني كه مبتلا به اين وسواس هستند، مي‌توانند ويژگي‌هاي خودشان را به فرزندان‌شان نيز انتقال بدهند. ديگران را مدام سرزنش مي‌كنيد اگر ديگران براساس مدل‌هاي ذهني شما رفتار نكنند، فكر مي‌كنيد كه آنان قطعا اشتباه بزرگي مرتكب شده‌اند و بايد اين موضوع را به اطلاع آنان برسانيد. اين وسواس به‌راحتي مي‌توانند بزرگسالان را آزار بدهد، چه برسد به كودكان. محققان مي‌گويند كه اگر والدين داراي اين ويژگي باشند، فرزندان‌شان كمتر احساس خوش‌بختي مي‌كنند و حتي رضايت‌مندي آن‌ها از زندگي هم كاهش مي‌يابد.

بيشتر مردم فكر مي‌كنند كه مشكلاتي در سلامت و بدن مانند كاهش شنوايي يا كسالت از اتفاقات بديهي در دوران سالمندي هستند و هيچ مشكل ديگري را نشان نمي‌دهند، اما دقيقا اين‌طور نيست. درواقع، اين نشانه‌هاي رايج پيري مي‌توانند از علائم ابتلا به بيماري ديابت نوع ۲ باشند. به‌گفته متخصصان، از آن‌جايي كه بيماري ديابت كاملا تدريجي پيشرفت مي‌كند، فرد بيمار مي‌تواند مشكل عجيبي را احساس نكند، اما به اين بيماري مبتلا شده باشد.

پس قبل از اين‌كه هر كدام از علائم زير را به افزايش سن مرتبط كنيد، آن‌ها را به‌عنوان نشانه‌هاي احتمالي ابتلا به بيماري ديابت نوع ۲ در نظر بگيريد. ضعف شنوايي يا تاري ديد وقتي كه افراد نمي‌توانند صحبت ديگران را به‌طور واضح بشنوند يا وقتي كه نمي‌توانند نوشته‌هاي كتاب را بخوانند، معمولا اين مشكلات را به پيري و كاهش سلامت بدن ربط مي‌دهند. با اين‌حال، مطالعات علمي نشان داده‌اند كه افراد مبتلا به بيماري ديابت، ۲ برابر بيشتر از ديگران با احتمال ابتلا به ضعف شنوايي يا حتي از دست دادن شنوايي مواجه هستند.

يكي از ويژگي‌هاي بيماري ديابت، اين است كه به رگ‌هاي خوني و عصب‌هاي موجود در گوش‌ها و چشم‌ها آسيب مي‌رساند. بيماري‌هايي مانند رتينوپاتي و آب مرواريد هم مي‌توانند به بينايي صدمه بزنند. كمبود انرژي و تحريك‌پذيري دوران سالمندي معمولا با كمبود انرژي همراه است كه در ادامه به بدخلقي و تحريك‌پذيري عصبي منجر مي‌شود. با اين‌حال، بيماري ديابت نوع ۲ هم مي‌تواند باعث خستگي و تندمزاجي در بعضي از افراد شود. در اين موارد، گلوكز در جريان خون تجمع مي‌كند و براي توليد انرژي به سلول‌ها منتقل نمي‌شود. همين روند است كه احساس خستگي، گرسنگي، كسالت و كمبود انرژي را در اين بيماران به‌وجود مي‌آورد، چون فرآيند سوخت‌رساني به سلول‌هاي بدن مختل شده است.

يكي از مطالعات PLoS One هم در سال ۲۰۱۶ نشان داده است كه عوامل ديگر مانند افسردگي، بيماري فشار خون بالا، التهاب و انواع بيماري‌هاي قلبي و متابوليك در سالمندان، به‌طور مستقل با افزايش خطر ابتلا به بيماري ديابت همراه هستند. تكرر ادرار و تشنگي شديد بعضي از افراد با افزايش سن، بيشتر از قبل ادرار مي‌كنند و بيماري ديابت مي‌تواند يكي از علت‌هاي اين مشكل باشد. در اين موارد، قند در جريان خون باقي مي‌ماند و به سلول‌هاي بدن نمي‌رسد. بنابراين، تنها راه براي دفع قند از بدن، ادرار است. تداوم اين روند هم تعادل آب بدن را برهم مي‌زند و درنهايت تشنگي شديدي را به‌وجود مي‌آورد.

بعضي از افراد مبتلا به بيماري ديابت سعي مي‌كنند كه تشنگي شديدشان را با مصرف نوشيدني‌هاي شيرين و گازدار برطرف كنند، اما نمي‌دانند كه چنين كاري مي‌تواند چرخه باطل و آزاردهنده‌اي را بازتوليد كند. كاهش وزن بدون دليل بعضي از افراد همراه با افزايش سن، كاهش وزن را تجربه مي‌كنند كه واقعا مي‌تواند از ويژگي‌هاي افزايش سن و پيري باشد. با اين‌حال، هرگونه كاهش وزن بدون دليل (خصوصا بدون تلاش براي كاهش وزن) به بررسي دقيق نياز دارد. افراد مبتلا به بيماري ديابت كنترل‌نشده، سوخت بدن خودشان را از غذاهاي مصرفي به‌دست نمي‌آورند و درنتيجه با كاهش وزن بي‌دليل مواجه مي‌شوند. علائم غيرعادي پيري مي‌تواند با اين مشكلات همراه باشد: بي‌حسي و سوزن‌سوزن شدن دست‌ها و پاها، خشكي و خارش پوست،‌ بهبودي ديرهنگام زخم‌ها.

با اين‌حال، همه اين نشانه‌ها مي‌توانند به آسيب‌ديدگي جريان خون اشاره داشته باشند كه درنتيجه بيماري ديابت كنترل‌نشده يا طولاني شدن دوره اين بيماري به‌وجود آمده است. اين آسيب‌ديدگي اجازه نمي‌دهد كه مواد مغذي، مايعات، چربي‌ها و اكسيژن به نقاط مورد نظر در بدن برسند.

يكي از بررسي‌هاي گسترده اخير نشان مي‌دهد كه احتمالا نوعي ارتباط بين بيماري پاركينسون و خطر بروز سكته مغزي وجود دارد. گزارشي از اين بررسي در آخرين كنفرانس بين‌المللي سكته مغزي در هوستون ارائه شده است. البته محققان مي‌گويند كه اين مطالعه نمي‌تواند ثابت كند كه يكي از اين مشكلات به مشكل ديگر منجر مي‌شود يا حتي اين ارتباط يك‌سويه يا دوسويه است.

درواقع، شايد بيماري پاركينسون است كه شانس مواجه شدن با سكته مغزي ايسكميك را افزايش مي‌دهد؛ يا حتي برعكس، از آن‌جايي كه مغز بعد از سكته مغزي ضعيف مي‌شود، خطر ابتلا به بيماري پاركينسون را بالاتر مي‌برد. دكتر اندرو فيگين (متخصص مغز و اعصاب در موسسه علوم اعصاب Northwell Health) درباره اين يافته‌هاي جديد مي‌گويد: «شايد يك عامل ناشناخته و جداگانه، به‌طور مستقل بتواند اين دو بيماري را به همديگر مرتبط كند.

درواقع، ممكن است بعضي از فرآيندهايي كه همراه با پيري شكل مي‌گيرند، خطر مواجه شدن با سكته مغزي و ابتلا به اختلال‌هاي نورودژنراتيو مانند بيماري پاركينسون را افزايش بدهند». به‌گفته محققان، بيماران مبتلا به پاركينسون مي‌توانند اقدامات مناسبي را در جهت اصلاح سبك زندگي براي به حداقل رساندن خطر بروز سكته مغزي و اختلال‌هاي عصب‌شناختي انجام بدهند كه بدين ترتيب هستند: خودداري از سيگار كشيدن، ورزش كردن به‌طور منظم، كنترل وزن، كنترل فشار خون و پيشگيري از ابتلا به ديابت.

حفظ سبك زندگي سالم مي‌تواند براي دانش‌آموزان واقعا سخت باشد، چون بخش زيادي از وقت آنان براي رسيدگي به تكاليف مدرسه، موفقيت در امتحانات و رسيدگي به زندگي اجتماعي صرف مي‌شود. با اين‌حال، سلامت نامطلوب مي‌تواند سريعا به استرس، مشكل در وضعيت عزت نفس و اعتمادبه‌نفس، خلق‌وخوي ضعيف، بيماري و خستگي منجر شود. خوش‌بختانه، دانش‌آموزان مي‌توانند از راه‌هاي مختلفي، سلامتي خودشان را در طول سال‌هاي دانش‌آموزي حفظ كنند و سبك زندگي سالمي داشته باشند.

مسائل تغذيه‌اي دانش‌آموزان بايد از بهترين تغذيه ممكن برخوردار باشند و روزانه حداقل ۴ وعده مصرفي ميوه و ۵ وعده مصرفي سبزي بخورند. والدين بايد دانش‌آموزان را به استفاده از اين مواد غذايي تشويق كنند: غلات سبوس‌دار، لبنيات كم‌چرب، منابع پروتئيني بدون چربي (مثل بوقلمون). آموزش دادن حجم مصرفي مناسب براي هر وعده نيز به تغذيه بهتر دانش‌آموزان كمك مي‌كند. خوراكي‌هايي مانند ماست كم‌چرب، هويج و سيب بايد همواره در دسترس دانش‌آموزان قرار داشته باشند تا ميل استفاده از خوراكي‌هاي ناسالم در آنان كنترل شود.

تناسب اندام همه دانش‌آموزان، از سن ۷ تا ۱۷ سالگي، بايد روزانه حداقل ۶۰ دقيقه فعاليت بدني داشته باشند. پس از ۱۸ سالگي نيز دانش‌جويان بايد ۲.۵ ساعت در هفته، فعاليت هوازي با شدت متوسط را ادامه بدهند. فراهم كردن شرايط لازم براي فعاليت‌هايي مانند پياده‌روي، دوچرخه‌سواري و... نيز به سلامتي كودكان كمك مي‌كند. ثبت نام در كلاس‌هاي ورزشي يا رفتن به باشگاه ورزشي هم آمادگي بدني را در دانش‌آموزان حفظ مي‌كند.

عادت‌هاي سالم دانش‌آموزان بايد از عادت‌هاي روزانه سالم يا الگوهاي رفتاري مطلوب براي مديريت استرس كمك بگيرند تا روز راحت‌تري داشته باشند و استرس را به‌خوبي كاهش بدهند. براي مثال، آنان بايد همه وسايل روزمره خودشان مانند كارت‌هاي اعتباري، كتاب‌هاي مدرسه، كليدها و... را در محل مشخصي قرار بدهند.

علاوه بر اين، دانش‌آموزان نبايد انجام دادن هر كاري را به زمان آينده موكول كنند، چون فشار ذهني ناشي از اين كار به شكل‌گيري استرس شديد منجر مي‌شود. دانش‌آموزان بايد در صورت نياز، حتما از والدين خودشان درخواست كمك كنند، چه در مسائل درسي و چه در مسائل ديگر.

نكات مهم اگرچه برنامه‌ريزي روزانه مي‌تواند در روزهاي اول براي دانش‌آموزان سخت باشد، اما خواب شبانه آن‌ها حداقل بايد به ۷ ساعت برسد. كمبود خواب مي‌تواند بر همه جنبه‌هاي زندگي دانش‌آموزان تاثير منفي بگذارد و قطعا روابط اجتماعي و تحصيلات درسي هم از اين مشكل تاثير مي‌پذيرند. به‌علاوه، كمبود خواب مي‌تواند سيستم ايمني بدن را ضعيف كند و شانس ابتلا به بيمار‌ي‌هاي مختلف را افزايش بدهد. دانش‌آموزان هرگز نبايد وعده صبحانه را ناديده بگيرند، چون سوخت اصلي بدن آنان از همين وعده گرفته مي‌شود و انرژي آن‌ها در طول روز به كيفيت صبحانه بستگي دارد.

فرزند خوش‌خُلق و شيرين شما ممكن است در طول دوران بلوغ، به فردي كاملا متفاوت تبديل شود. نوجوانان در طول اين مرحله از زندگي، تغييرات جسماني و رواني زيادي را تجربه مي‌كنند كه هر كدام مي‌توانند باعث سردرگمي، عصبانيت و سركشي در سلامت زندگي او شوند. اگرچه آن‌ها معمولا در اين شرايط سعي مي‌كنند تا پدر و مادر را از خودشان دور كنند، اما شديدا به حمايت و درك شدن نياز دارند تا از اين مرحله با موفقيت بگذرند و به فرد بزرگ‌سال پخته‌اي تبديل شوند.

كسب اطلاعات مناسب درباره تغييرات رواني خاص در اين دوره از سلامت زندگي مي‌تواند به والدين كمك كند تا بهتر از قبل با فرزندشان رفتار كنند. يكي از مهم‌ترين اثرات رواني دوران بلوغ، نارضايتي از بدن و اعتماد به نفس پايين است. وقتي كه بدن آن‌ها شروع به تغيير مي‌كند، آن‌ها تفاوت‌ها را احساس مي‌كنند و نسبت به اين تغييرات نيز خودآگاهي خاصي پيدا مي‌كنند.

يكي از مطالعات Adolescence در سال ۲۰۰۱ ميلادي نشان مي‌دهد كه سطح بالايي از نارضايتي نسبت به بدن در نوجوانان وجود دارد. دختران نوجوان بيشتر از پسران نوجوان نسبت به وزن حساس مي‌شوند و به كاهش وزن اهميت مي‌دهند. اين درحالي است كه پسران نوجوان معمولا بر روي افزايش توده‌هاي عضلاني بدن تمركز مي‌كنند. افزايش نگراني نسبت به تصوير بدن معمولا به كاهش اعتماد به نفس در نوجوانان منجر مي‌شود. مطالعات علمي ديگري نيز وجود دارند كه همين نتايج را تاييد مي‌كنند.

يكي از مطالعات Commonwealth Fund نشان مي‌دهد كه بالاي نيمي از دختران نوجوان آمريكايي با ورود به سن بلوغ، كاهش شديد اعتماد به نفس را تجربه مي‌كنند. نوجوانان بايد بدانند كه تغييرات مختلف در دوران بلوغ كاملا طبيعي است و هر انساني چنين تغييراتي را تجربه خواهد كرد.

عصبي بودن هيچ وقت به‌عنوان يكي از ويژگي‌هاي شخصيتي مثبت شناخته نشده است. حتي بيشتر مردم جهان، افراد عصبي را به‌عنوان انسان‌هاي «ناسالم» مي‌شناسند. با اين‌كه بسياري از ما هم موافق هستيم كه عصبي بودن در بيشتر ساعات روز مي‌تواند به سلامت افراد آسيب برساند، اما يكي از مطالعات اخير نشان مي‌دهد كه عصبي بودن مي‌تواند از مرگ زودرس در اين افراد جلوگيري كند.

گزارشي از اين مطالعه در Psychological Science منتشر شده است. محققان دانشگاه ادينبورگ و دانشگاه ساوت‌همپتون در اين مطالعه، بيش از ۵۰۰ هزار نفر از مردم بريتانيا را در فاصله سني ۳۷ تا ۷۳ سالگي، براي مدتي نزديك به ۶ ماه مورد بررسي قرار دادند. ۴ هزار و ۵۰۰ نفر از اين افراد در مدت ۶ ماه فوت كردند. در تحليل اوليه، فقط با در نظر گرفتن عامل سن و جنسيت، مشخص شد كه ميزان مرگ‌ومير در ميان افراد عصبي كمي بالاتر است.

با اين‌حال، محققان در تحليل‌هاي تكميلي و با در نظر گرفتن ارزيابي خود افراد از وضعيت سلامت ‌شان، متوجه شدند كه عصبي بودن افراد با كاهش خطر مرگ همراه است. اين‌كه چرا افراد عصبي بيشتر عُمر مي‌كنند، مي‌تواند به اين واقعيت ارتباط داشته باشد كه آنان ذاتا درباره سلامت خودشان نگراني دارند و درنتيجه نسبت به وضعيت سلامتي‌شان بسيار آگاه‌‌تر هستند و بهتر از خودشان محافظت مي‌كنند.

دكتر گيل (مسئول اين مطالعه) مي‌گويد: «ما تصور مي‌كنيم كه نگراني و آسيب‌پذيري بيشتر اين افراد مي‌تواند آنان را به سمت رفتارهاي سالم‌تر بكشاند و از همين طريق هم خطر مرگ را در آنان كاهش بدهد».

متعهد بودن به همسر در زندگي مشترك موفق و شاد مي‌تواند روحيه افراد را تقويت كند و احساس خوش‌بختي را در آنان افزايش بدهد. به علاوه، يك زندگي شاد و موفق مي‌تواند سطح استرس را هم در طول زندگي در بدن زوج‌ها پايين بياورد.محققان دانشگاه ميسوري مي‌گويند كه ازدواج شاد و موفق، ‌يكي از كليدهاي دستيابي به سلامت مطلوب است.

يافته‌هاي آنان نشان مي‌دهند كه افراد متاهل عموما از نظر سلامت جسماني و سلامت رواني نسبت به افراد مجرد (حتي مطلقه يا بيوه) وضعيت بهتري دارند. آنان در مطالعه اخيرشان، وضعيت ۷۰۰ زوج را براي مدتي بيشتر از ۲۰ سال مورد پيگيري قرار دادند و متوجه شدند كه سلامت هر زوج در تمامي مراحل زندگي مشترك مي‌تواند تحت تاثير همه تعاملات منفي و مثبت قرار بگيرد.

به نظر محققان دانشگاه ميسوري، افرادي كه ازدواج شاد و موفقي را تجربه كرده‌اند، از سلامت بهتري در دوره‌هاي سالمندي برخوردار خواهند بود. متعهد بودن به همسر در زندگي مشترك موفق و شاد مي‌تواند روحيه افراد را تقويت كند و احساس خوش‌بختي را در آنان افزايش بدهد. به علاوه، يك زندگي شاد و موفق مي‌تواند سطح استرس را هم در طول زندگي در بدن زوج‌ها پايين بياورد.

از طرف ديگر، سالمنداني كه از نظر سلامت جسماني رو به ضعف و زوال مي‌روند هم مي‌توانند از اصلاح زندگي مشترك خودشان براي بهره‌مند شدن از فوايد ازدواج كمك بگيرند. درواقع،‌ داشتن رابطه مشترك موفق در سالمندان مبتلا به بيماري‌هاي مزمن، مي‌تواند بخش مهمي از برنامه درماني آنان را تشكيل بدهد. به‌علاوه، درك مسائل مربوط به سلامتي همسر و داشتن اطلاعات كافي براي مديريت آن‌ها در خانه مي‌تواند سلامتي هر دو زوج را تقويت كند.

مطالعات متعددي به بررسي اهميت ورزش كردن براي محافظت از سلامت جوانان و بزرگسالان در مقابل ابتلا به افسردگي پرداخته‌اند، اما چنين تاثيري در كودكان هنوز شناسايي نشده است. با توجه به همين موضوع، محققان نروژي تصميم گرفتند كه تاثير فعاليت‌هاي بدني را در جلوگيري از مبتلا شدن كودكان به افسردگي بررسي كنند. گزارشي از اين مطالعه در Pediatrics منتشر شده است.

مطالعه اين محققان نشان مي‌دهد كه پرداختن كودكان به فعاليت‌هاي بدني متوسط تا شديد، احتمال به‌وجود آمدن علائم افسردگي را در آنان كمتر مي‌كند. منظور محققان از اين فعاليت‌ها، فعاليت‌هايي است كه با تنفس سريع و تعريق همراه هستند.

اگرچه محققان هنوز به بررسي دقيق مكانيسم‌هاي فعاليت‌هاي بدني متوسط تا شديد نپرداخته‌اند، اما به دلايل خاصي براي اين تاثيرگذاري اشاره مي‌كنند: داشتن فعاليت بدني مي‌تواند كودك را از فرو رفتن در تجربه‌هاي منفي و آزاردهنده دور كند و اين موقعيت‌ها را كاهش بدهد.

فعاليت‌هاي بدني،‌ در قالب ورزش‌هاي مشهور، ‌فرصت مناسبي براي تقويت عزت‌نفس كودكان به‌وجود مي‌آورد. كودكاني كه از نظر بدني فعال هستند، بيشتر از كودكان ديگر در روابط و رخدادهاي اجتماعي مشاركت مي‌كنند. به‌گفته اين محققان، حتي مشاركت كودكان در بازي‌هاي گروهي كودكانه مي‌تواند به رشد و تكامل آنان از نظر اجتماعي و عاطفي كمك كند.

مطالعات علمي در سال‌هاي اخير نشان داده‌اند كه افراد مبتلا به مشكلات شنوايي، بيشتر از ديگران با احتمال ابتلا به اختلالات عاطفي، رفتاري و سازگاري مواجه هستند. علاوه بر اين، نوعي ارتباط بين تضعيف عملكرد گوش و افزايش پريشاني‌هاي رواني وجود دارد كه درنهايت به علائمي مانند اضطراب، افسردگي و آشفتگي منجر مي‌شود كه در سلامت روان تاثير گذار است .

به‌طور كلي تشخيص هر بيماري يا مشكل در وضعيت سلامتي مي‌تواند افراد را به انزوا بكشاند. در مواردي كه يكي از حواس اصلي مانند شنوايي آسيب مي‌بيند، اين حالت مي‌تواند شدت بيشتري هم پيدا كند و سلامت افراد را بيشتر به خطر بيندازد .

دكتر توني كِي (متخصص شنوايي‌شناسي) مي‌گويد: «اين مساله واقعيت دارد كه ضعف شنوايي يا مشكلات مربوط به گوش، مانند وزوز گوش، مي‌توانند اثرات منفي و زيان‌باري بر سلامت روان افراد داشته باشند. ضعف شنوايي در بعضي از موارد به انزواي اجتماعي و افسردگي منجر مي‌شود، و وزوز گوش هم به استرس و اختلال اضطرابي. حتي الگوهاي خواب و تمركز افراد هم تحت تاثير اين مشكلات قرار مي‌گيرند و از اين طريق دوباره فرد با افسردگي و اختلال اضطرابي مواجه مي‌شود».

با توجه به اين‌كه تقريبا يك نفر از هر چهار نفر در طول زندگي حداقل يك بار با بيماري‌هاي روان پزشكي مواجه مي‌شود، پس جدي گرفتن مشكلات و بيماري‌هايي كه بر روان ما تاثير منفي مي‌گذارند، واقعا ضروري است.